ဘုရင္ေနာင္ အင္းဝကိုရျပီးေနာ္က အံုးေပါင္ခြန္မႈိင္းစားေသာ စဥ့္ကူးျမိဳ႕ကို ေရေၾကာင္းဆန္၍ လုပ္ၾကံေစျပန္သည္။ ျမန္မာသကၠရာဇ္ ၉၁၆၊ ေအဒီ (၁၅၅၄) ခုႏွစ္ တေပါင္းလခန္႔တြင္ ဗန္းေမာ္ရွမ္းျပည္ဘက္သို႔ ခ်ီရာ ဓိက်ည္၊ ေကာင္းတံု၊ ေကာင္းစင္၊ ငရင္၊ ဗန္းေမာ္ စသည္တို႔မွ လက္ေဆာင္တို႔ျဖင့္ ခိုဝင္လာသည္။ ထို႔ေနာက္ မိုးေကာင္း၊ မိုးညွင္း၊ မိုးနဲ၊ ေညာင္ေရႊ၊ ရပ္ေစာက္၊ လဲခ်ား၊ မိုင္းကိုင္ စေသာရွမ္းျပည္နယ္တလႊားကို သိပ္ယူေလသည္။ ေအဒီ ၁၅၅၇ တြင္ မိုးနဲကိုရေသာ္ ထားစင္ဆိပ္မွ သံလြင္ျမစ္ကို ကူးျပီးလွ်င္ ဇင္းမယ္သို႔ ခ်ီ၍ လုပ္ၾကံသည္။ ေအဒီ ၁၅၅၈ ခုတြင္ မင္းႏွင့္တကြ ျမိဳ႕ကိုရသည္။ ဇင္းမယ္မင္း ကို မင္းျမဲျပဳေစ၍ ဇင္းမယ္တြင္ ဗမာတပ္ကို အေစာင့္အေနခ်ထားကာျပန္ေလသည္။ အျပန္တြင္ ဇင္းမယ္သား ပညာသည္တို႔ကို ေခၚခဲ၍ ဟံသာဝတီတြင္ အကြက္ခ်၍ ေနေစသည္။ ထိုအခါမွစ၍ ျမန္မာႏိုင္ငံသို႔ ဇင္းမယ္ ယြန္းထည္ပညာ ေရာက္လာသည္ဟု ဆိုၾကသည္။
ဇင္းမယ္ကိုရလွ်င္ သိႏီၷေစာ္ဘြားသစၥာခံလာသည္။ ေအဒီ ၁၅၅၉ ခုႏွစ္တြင္ ကေလး၊ မင္းကင္းနယ္ပယ္မ်ားကို ကသည္းေစာ္ဘြားက သစၥာခံ၍ သမီးေတာ္ကိုဆက္သည္။ ေအဒီ ၁၅၆၂ ခုတြင္တရုတ္ပိုင္ယူနန္နယ္ကို ခ်င္းနင္းဝင္ေရာက္ကာ မိုင္းေမာ၊ စည္ခြင္၊ ဟိုသာ၊ လာသာ၊ မိုးနား၊ စႏၵား စေသာ ရွမ္း တရုတ္ နယ္ပက္တို႔ကို သိမ္းယူေလသည္။ ထိုေဒသတို႔တြင္ ဘုရင့္ေနာင္ႏွင့္ သားေတာ္အိမ္ေရွစံ နႏၵဘုရင္ကို အုပ္ခ်ဳပ္ေသာ ဗမာတပ္သားတို႔ တိုက္ခိုက္မႈမ်ားမွာ အံ့ဖြယ္သူရဲရွိလွေၾကာင္း ထိုေခတ္တရုတ္သမိုင္းတို႔တြင္ မွတ္တမ္းတင္ထားေလသည္။ အမွန္မွာ ဘုရင့္ေနာင္လက္ထက္ ဗမာတပ္မ်ားသည္ အရွအေရွပိုင္းတြင္ တန္ခိုးထြားလ်က္ရွိေသာ တရုတ္ မင္မင္းဆက္၏ တပ္မ်ားကို ေအာင္ျမင္စြာ တိုက္ခိုက္ႏိုင္ခဲသျဖင့္ အာရွတိုက္ အေရွ႔ပိုင္းႏွင့္ ေတာင္ပိုင္းတြင္ ျပိဳင္ဘက္ကင္းေသာ တပ္ျဖစ္လာခဲ့သည္ဟု ဆိုႏိုင္ေပသည္။
သိမ္းသြင္းထားျပီးျဖစ္ေသာ နယ္အသီးသီးမွ စစ္သားမ်ားကို စုေဆာင္း၍ ဖြဲ႔စည္းထားေသာေၾကာင့္ လြန္စြာေတာင့္တင္းေသာ ဘုရင့္ေနာင္၏ တပ္သည္ ေအဒီ ၁၅၆၃ ခုႏွစ္တြင္ယိုးဒယား ျပည္ေတာင္ပိုင္း ကိုခ်ီတက္တိုက္ခိုက္သည္။ ဘုရင့္ေနာင္က ယိုးဒယားသည္ ျမန္မာတို႔၏ လက္နက္ႏိုင္ငံျဖစ္ေၾကာင္း ထင္ရွားေစလိုသည့္ သေဘာႏွင့္ ယိုးဒယားတြင္ရွိေသာ ဆင္ျဖဴေလးစီးမွ တစ္စီးေတာင္းသည္ကို ယိုးဒယားတို႔ မေပးသျဖင့္ ခ်ီတက္ျခင္းျဖစ္သည္။ ယိုးဒယားမင္းကိုယ္တုိင္ ကြပ္ကဲတိုက္ခိုက္ေသာ လံုကလိတပ္ကို သေဘၤာသံုးစီးႏွင့္တကြ ရသည္တြင္ ယိုးဒယားမင္းလက္နက္ခ်၍ ဆင္ျဖဴေတာ္မ်ားကို ဆက္သည္။ ဤတြင္ ဘုရင့္ေနာင္မင္းတရားသည္ ဟံသာဝတီ ဆင္ျဖဴမ်ားရွင္ ဘြဲကိုခံယူရရွိသည္။ ယိုးဒယားကို ေအာင္ျပီးေနာက္ ဟံသာဝတီ ဆင္ျဖဴမ်ားရွင္သည္ ယိုးဒယားေတာ္ၾကီး ျဗမဟိန္အား ယိုးဒယားကို မင္းျပဳေစျပီးလွ်င္ တပ္သား ၃၀၀၀ ခန္႔ပါဝင္ေသာ ဗမာျမိဳ႕ေစာင့္တပ္တစ္ခုခ်ထားခဲသည္။ ယိုးဒယားမင္းၾကီး ျဗသာဓိရာဇာ၊ သားငယ္ ျဗရာမသြန္၊ အမတ္ၾကီး ေအာက္ျဗစကၠီႏွင့္ ဆင္ျဖဴေလးစီးကို ေဆာင္ယူခဲ့သည္။ ထိုမွတပါး အႏုပညာဆိုင္ရာ အဖိုးတန္ပစၥည္း၊ ယိုးဒယားသား အခ်က္အျပဳတ္၊ အတီးအမႈတ္၊ လက္မႈပညာတို႔ ကို သားမယားႏွင့္တကြ ေဆာင္ယူခဲ့၍ အသီးသီး အကြက္အရပ္ခ်၍ ေနေစသည္။
ဘုရင့္ေနာင္သည္ ရန္သူကိုပင္ စိတ္သေဘာထားၾကီးစြာျဖင့္ ခြင့္လႊတ္ေတာ္မူတတ္သည့္ ဝါသနာအတိုင္း ယိုးဒယားဘုရင္ ျဗသာဓိရာဇာအား ရဟန္းဝတ္ခြင့္ျပဳျပီးလွ်င္ ယိုးဒယားသို႔ျပန္လို႔သည္ ဆို၍ ျပန္ခြင့္ျပဳသည္။ သို႔ရာတြင္ ယိုးဒယားဘုရင္သည္ ယိုးဒယားသို႔ေရာက္ေသာ္ လူသူလက္နက္စုေဆာင္း၍ ေတာ္လွန္ ပုန္ကန္ေလသည္။ ေအဒီ ၁၅၆၈ ခုႏွစ္တြင္ ဘုရင့္ေနာင္သည္ ယိုးဒယားသို႔ ခ်ီေတာ္မူ၍ ၁၀ လခန္႔ ျမိဳ႕ကိုဝန္းရံ၍ မင္းႏွင့္တကြ တစ္ျမိဳ႕လံုးကိုရသည္။ ယိုးဒယား ကိုရ၍ လင္းဇင္းသို႔ခ်ီေတာ္မူသည္။
လင္းဇင္းမင္းျဗဲစဲစစ္ ထြက္ေျပး၍ မရေသာ္လည္း မိဖုရား၊ သမီး၊ ကိုယ္လုပ္ေမာင္းမႏွင့္ မွဴးမတ္ ဆင္၊ ျမင္း လူသူတို႔ကို ရသည္။ မိဖုရား၊ သမိး၊ ကိုယ္လုပ္ေတာ္မ်ားကို အသံုးအေဆာင္ အဝတ္အစား အေစအပါးေပးေတာ္မူ၍ နန္းတြင္းတြင္ ေကာင္းမြန္စြာထားေတာ္မူသည္။ လင္းဇင္းမင္းညီ မိုင္းခံစားေစာ္ဘြားအားလည္း အေဆာင္အေယာင္ အျခံအရံ အိမ္ရာေပးေတာ္မူ၍ အပါးေတာ္တြင္ မျပတ္ျမဲစြဲေစသည္။ လင္းဇင္းမွရခဲ့ေသာ လူတစ္ေထာင္ေက်ာ္ကိုလည္း အၾကီးေခါင္းႏွင့္အတူ အစုအကြက္ခ်၍ အမႈေတာ္ကို ထမ္းေစေလသည္။
ယင္းသို႔ ဇင္းမယ္၊ ယိုးဒယား၊ လင္းဇင္းတို႔သို႔ ထြက္၍ တိုက္ေတာ္မူစဥ္ ဟံသာဝတီတြင္ ရွမ္းျပည္ အရပ္ရပ္မွယူခဲေသာ သံု႔ပန္းလူအေပါင္းတို႔သည္ ပုန္ကန္ၾကျပီး ဟံသာဝတိရွိ အေဆာက္အဦးတို႔ ကို မီးတုိက္ၾကေလသည္။ ဘုရင့္ေနာင္မရွိခိုက္ အင္းဝဘုရင္ေဟာင္း နရပတိစည္သူႏွင့္ တာေနာအမတ္တို႔ ဦးစီး၍ သူပုန္တို႔ကို တိုက္ရာ သူပုန္တို႔ပ်က္၍ ဒလသို႔ေျပးသည္။ ဘုရင့္ေနာင္ ၾကားသိေလေသာ္ ၉၂၇ခုတြင္ ဟံသာဝတီသို႔ျပန္၍ အပ်က္အစီးမ်ားကို ျမင္၍ ျပင္းစြာအမ်က္ထြက္ျပီး နန္းေတာ္သို႔ မဝင္ေတာ့ပဲ ဒလသို႔ခ်ီသည္။ ပုန္ကန္သူ ၇၀၀ ေက်ာ္ေသ၍ ၇၀၀၀ ကိုလက္ရဖမ္းမိသည္။ ဗားေတာ္ဆရာေတာ္ အမွဴးရွိေသာမြန္ ျမန္မာဆရာေတာ္မ်ား၏ ေဟာေျပာခ်က္အရ သူပုန္ေခါင္းေဆာင္ ၇ က်ိပ္ကိုသာ ကြပ္မ်က္သည္။ က်န္သူပုန္မ်ားအား ေၾကာက္လန္႔ေစရန္ မီးထင္းတိုက္ဟန္ျပဳျပီးမွ ဆရာေတာ္၏ ေတာင္းပန္ခ်က္အရ ျပန္လႊတ္ေပးေလသည္။
ဘုရင့္ေနာင္သည္ ရွမ္းျပည္တစ္ခြင္လံုးကို သိမ္းသြင္းျပီးေနာက္ ေအဒီ ၁၅၅၉ ခုႏွစ္တြင္ ရွမ္းျပည္ကို ျပည္ေထာင္အျဖစ္ ေအာက္ပါအတိုင္း သတ္မွတ္ေပးခဲ့သည္။
၁. မိုးေကာင္းနယ္ ---------------- ျမိဳ႕ေပါင္း ၉၉ ျမိဳ႕ရွိသည္။
၂. မိုးညွင္းနယ္ ------------------ ျမိဳ႕ေပါင္း ၃၇ ျမိဳ႕ရွိသည္။
၃. ေသာင္သြပ္နယ္ -------------- ျမိဳ႕ေပါင္း ၂၈ ျမိဳ႕ရွိသည္။
၄. မိုးမိတ္နယ္ -------------------ျမိဳ႕ေပါင္း ၄၉ ျမိဳ႕ရွိသည္။
၅. သိႏၷီနယ္ -------------------- ျမိဳ႕ေပါင္း ၄၉ ျမိဳ႕ရွိသည္။
၆. အုန္းေပါင္ (သီေပါ) နယ္ ------- ျမိဳ႕ေပါင္း ၂၉ ျမိဳ႕ရွိသည္။
၇. မိုးနဲနယ္ --------------------- ျမိဳ႕ေပါင္း ၃၇ ျမိဳ႕ရွိသည္။
၈. ေညာင္ေရႊန ----------------- ျမိဳ႕ေပါင္း ၃၉ ျမိဳ႕ရွိသည္။
၉. မိုးျဗဲနယ္ -------------------- ျမိဳ႕ေပါင္း ၃၉ ျမိဳ႕ရွိသည္။
က်ိဳင္းတံုကား ေခမရ႒တိုင္းျဖစ္၍ ရွမ္းျပည္အေရွ႕ပိုင္း အုပ္ခ်ဳပ္ေရးတြင္ ပါဝင္သည္။ ေမာျပည္ (မိန္းေမာ) ကားတရုတ္လက္ေအာက္ခံသျဖင့္ ထို ၉ နယ္တြင္ မပါဝင္ေခ်။
ရွမ္းျပည္တစ္လႊား၌ ေစာ္ဘြားတို႔ ေသလွ်င္ ေစာဘြားစီးေသာ ဆင္ျမင္း၊ ခ်စ္ေသာကၽြန္တို႔ကို သတ္ျပီး တြင္း၌ အတူျမဳပ္ေသာအက်င့္ကိုလည္း တားျမစ္၍ သာသနာေတာ္ကို ျဖန္႔ေပးသည္။
ႏိုင္ငံသမိုင္း၏ ထပ္တလဲလဲ ျဖစ္ပ်က္တတ္သည့္ သေဘာတရားအေလ်ာက္ ဗမာတို႔သည္ ပုဂံပ်က္ျပီးေနာက္ အႏွစ္ ၂၄၀ ခန္႔ၾကာမွ် နိမ့္က်ခဲ၏။ ဤကာလမွာ ရွမ္းအမ်ိဳးသားတို႔ ဝင္ေရာက္ခ်ိန္မွ စတင္ခဲ့သည္။ ဤကာလတြင္း ပုဂံေခတ္မွာကဲ့သို႔ ဗမာတို႔ ၏ အရည္အေသြး ထင္ရွားျခင္းမရွိခဲ့ေပ။
Copy by : Shan History
